تمدن وارداتی!
::::::::::::::::::>
تمدن، یک انقلاب تکاملی در انسان است، نه یک کالا یا مجموعه ای از کالاهای صادراتی، یک شکل و رنگ خاص نیست، یک جوهر و حقیقت متعالی است. آنها که می خواهند با ورود مصالح تمدن اروپایی از قبیل برق و آسفالت و اتومبیل و لباس و خوراک و ساختمان، در کشور خود "تمدن" برپا کنند، بی شک در ظرف چند سال به موفقیت های چشمگیر می رسند ولی فقط چشمگیر !
درست کار باغبان های زرنگ اما احمقی را کرده اند که درخت های بزرگ و سبز میوه دار را از خارج می خرند و همین جوری در زمین بایر و غیرمستعد خود فرو می کنند! همه از این جهش خارق العاده ی معجزه آسا در پیشرفت و موفقیت به شگفتی می آیند که آن زمین بایر دیروز را ببین، که در این چند روز چه باغ خرمّی شده است! حتی میوه هم داده است. از باغ های اروپایی هم جلوتر است، در خاورمیانه بی نظیر است! چهار روز دیگر درخت بی ریشه و آب و خاک می خشکد. اشکالی ندارد، نمایندگی هست، درخت تازه وارد می کند. می خریم و باز فرو می کنیم. همیشه درخت نو میوه دار داریم! آری، اما همیشه هم باید «درخت از آنها بخریم!»
تمدن یعنی زمین را شخم زدن و بار دادن و آبیاری کردن و بذر افشاندن و مراقبت کردن و وجین کردن و سمپاشی کردن و... روییدن. البته باغی که این چنین پدید آید، سه چهار سال به طول می انجامد، رنج و پشتکار و صبر و اراده و هوشیاری و استعداد می خواهد اما تنها راهش همین است، نه «تمدن مصرفی وارداتی» که بازار است!
:::::::::::::::::::>
برگرفته از کتاب بازگشت/دکتر علی شریعتی/ بخش استعمار و آسیمیلاسیون - صفحات ۱۲۷ - ۱۲۸